Maciej Cybulski

Mamy już Świadectwo Kwalifikacji z uprawnieniem podstawowym BVLOS i którymś z uprawnień dodatkowych (MTOM i typ bezzałogowca) i co dalej? Niestety w świetle przepisów nie jest to wystarczający warunek by latać naszym BSP w BVLOS, choć jest to warunek konieczny.

By móc latać w BVLOS należy naszego BSP zarejestrować. Jak w przypadku lotów VLOS, podział na loty rekreacyjne i sportowe oraz inne niż rekreacyjne i sportowe, nie zależy od samego bezzałogowca a od celu jego wykorzystania (czyli ten sam BSP może służyć do lotów rekreacyjnych i sportowych oraz innych) tak w przypadku lotów BVLOS są już jasne obostrzenia.

Zacznijmy zatem od podstaw. (https://ulc.gov.pl/pl/drony/zasady-wykonywania-lotow-uav/)

Loty BVLOS tylko dla podmiotów gospodarczych

Loty BVLOS mogę być wykonywane jedynie w celach innych niż rekreacyjne lub sportowe. Nie ma zatem możliwości latania „amatorsko”. Loty mogę być wykonywane przez podmioty gospodarcze. Bezzałogowiec, by być dopuszczonym do lotów BVLOS, musi przejść rejestrację w ULC . Jeśli wszystkie wymagania spełnimy otrzymamy znak rozpoznawczy dla naszego BSP.

Jednak to również jeszcze nie dopuszcza nas do wykonywania lotów BVLOS.

Kolejnym wymogiem jest techniczne dostosowanie BSP do wymogów lotów BVLOS. Podczas rejestracji nie musimy jeszcze spełniać tych wymogów. Jednak by być dopuszczonym do lotów, wymogi te muszą być spełnione.

Po dostosowaniu BSP do lotów BVLOS możemy starać się o wydanie zgodny na loty BVLOS. Tutaj też jest kilka wymogów. Gdy je spełnimy, po otrzymaniu zgody na loty BVLOS od Prezesa ULC, możemy już oficjalnie przystąpić do realizacji lotów w określonej kategorii. I tu ważna sprawa – loty BVLOS w Polsce wykonywane mogą być jedynie w pełnej koordynacji z PAŻP.

No OK,  ale może po kolei…

Rejestracja BSP w rejestrze ULC

Jak już wspomniałem o zgodę na loty BVLOS może wystąpić jedynie podmiot gospodarczy, zatem warto też, jako podmiot gospodarczy wystąpić o rejestrację naszego BSP, zanim jeszcze będziemy starać się o zgodę Prezesa ULC na wykonywanie przez nas samych lotów BVLOS..  Zatem nasz BSP musi przejść przez procedurę rejestracji w rejestrze UML (Lekki Statek Bezzałogowy), w podkategorii UML-25, czyli do 25kg.

W tym celu musimy wypełnić wniosek dostępny na stronie ULC, gdzie musimy podać wszystkie istotne dane naszego BSP:

•  nazwę BSP
• producenta
• serię i numer fabryczny BSP w przypadku modelu RTF kupionego w sklepie jako egzemplarza gotowego do lotu.

W sekcji „Dane techniczne” należy podać MTOM, rodzaj , napęd oraz inne cechy charakterystyczne.

W polu „Uwagi dodatkowe” możemy wpisać sugerowane konkretne znaki rozpoznawcze. W ten sposób możemy „podpowiedzieć” inspektorowi z ULC  jaki znak rozpoznawczy byśmy chcieli uzyskać.  Możemy tu wskazać ostatnie 3 litery znaku rozpoznawczego według wzoru:  SP-Yxxx.

Oczywiście wskazanie przez nas konkretnych 3 znaków nie gwarantuje nam, że je otrzymamy. Nie mniej, gdy tego nie zrobimy, to prawdopodobieństwo, że je otrzymamy, jest bardzo nikłe.

Do kompletu dokumentów należy prócz wypełnionego wniosku dołączyć:

•  Dowód wpłaty za rezerwację naszych numerów rozpoznawczych.
• Dwie fotografie 10×15 wpisywanego do ewidencji BSP (z boku i z przodu), ewentualnie ich zapis cyfrowy na płycie  DVD lub przesłany mailem na pmazan@ulc.gov.pl
•  Musimy potwierdzić że bezzałogowiec należy do nas – czyli dołączamy fakturę w przypadku umowy kupna-sprzedaży. W przypadku gdy BSP jest własnej konstrukcji musimy napisać oświadczenie o zbudowaniu BSP i że jesteśmy jego jedynym właścicielem.

Tak przygotowany komplet dokumentów należy wysłać do ULC.

Po ok. 3 tygodniach powinniśmy otrzymać wpis do ewidencji. Otrzymane znaki rozpoznawcze należy nanieść na naszego BSP. Ustawodawca nie określa w jaki sposób.  Znaki rozpoznawcze zastępują nam też dotychczasowe wymagania co do tabliczki znamionowej dla lotów VLOS. Gdy już mamy znaki rozpoznawcze, możemy przystąpić do dalszego działania – uzyskania zgody na loty.

Typy lotów BVLOS

Wiemy że loty BVLOS mogę być wykonywane jedynie w celach innych niż rekreacyjne lub sportowe. To podstawowy warunek. Kolejnym jest wybranie sobie na bazie PKD odpowiedniej kategorii realizowanych lotów.
Tu mamy do wyboru:

• Loty operacyjne: – loty wykonywane najczęściej przez lotnictwo państwowe, oraz przez służby bądź w ramach pomocy służbom, np. SAR czy zarządzanie kryzysowe.
• Loty szkoleniowe – ten rodzaj lotów zarezerwowany jest dla ośrodków szkoleniowych zarejestrowanych w rejestrze ośrodków szkoleniowych ULC.
• Loty specjalistyczne – tu mamy spory wybór, i najcześciej z tego typu lotów będziemy korzystać. Mamy tu do wyboru: loty agrolotnicze, geodezyjne, kartograficzne, GIS, związane z gospodarką leśną, patrolowe, monitoring z powietrza, dozór, testy, doświadczalne , próbne i demonstracyjne. Sporo ich…
• Loty automatyczne – loty które od startu do lądowania przebiegają w sposób w pełni automatyczny.

Pamiętajmy jednak o tym, że Załącznik 6B mówi nam też o tym, że operator ma mieć możliwość nadzorowania lotu w szczególności za pomocą fal radiowych. Zatem mimo lotu automatycznego nasz BSP musi być w zasięgu RC.

Oczywiście  „Na uzasadniony wniosek podmiotu, szczególnie w przypadku lotów doświadczalnych (…) Prezes ULC może odstąpić od niektórych zapisów Załącznika, jednak z zachowaniem wymogów bezpieczeństwa”.  Zatem loty specjalistyczne z świadomym wykorzystaniem zapisu z Załącznika 6B mogą nam otworzyć furtkę do lotów nie koniecznie wymienionych liście lotów specjalistycznych., czy automatycznych. Jednak, by tego dokonać, trzeba „mieć coś do zaoferowania coś ekstra” w zakresie bezpieczeństwa.

Zatem po przemyśleniu wybieramy sobie naszą kategorię lotów, która powinna być poparta odpowiednim kodem PKD w CEiDG i możemy brać się za wypełnianie wniosku o zgodę na loty BVLOS.

Tutaj już jest bardzo prosto. Wniosek ten wymaga jednak 6 załączników:

•  INOP – Instrukcji operacyjnej – tutaj warto dobrze się przyłożyć do tematu. ULC bardzo skrupulatnie czyta INOP i w przypadku niepoprawnej instrukcji wniosek zostanie cofnięty do poprawki.
• Dokumenty potwierdzające kwalifikacje operatorów BSP
• OC operatorów
• OC firmy starającej się o zgodę
• Świadectwo rejestracji BSP w ewidencji ULC
• Instrukcja użytkowania BSP.

Wynika z tego, że by złożyć wniosek trzeba przejść najpierw rejestrację BSP w rejestrach ULC.

Zauważmy, że rzetelnie przygotowana INOP, to w sumie dwie korzyści, z jednej strony nasze przygotowanie do bezpiecznych lotów BSP i zminimalizowanie “czynnika ludzkiego”, z drugiej strony dokument wystarczający do uzyskania zgody na loty BVLOS.

Według Załącznika 6B instrukcję operacyjną (INOP) przygotowuje podmiot który zamierza wykonywać loty BVLOS.  Możesz uzyskać od nas małą podpowiedź – przewodnik jak taką instrukcję zredagować, co w niej ująć. Zapisz się na newsletter, wyślemy. Pamiętajmy że ULC wymaga też OC operatora i OC firmy.

Podmiot może wystąpić o zgodne na realizację wszystkich kategorii lotów, jednak samo wystąpienie o nią nie gwarantuje jej uzyskania.

Co do lotów szkoleniowych to sprawa jest dość oczywista – przysługują one ośrodkom szkoleniowym spełniającym wymagania ULC w zakresie szkolenia UAV i co najważniejsze, będącym w rejestrze ośrodków szkoleniowych ULC.

Co do lotów operacyjnych, też nie jest prosto.  Prywatnej firmie będzie trudno przekonać inspektora ULC, żeby uzyskać zgodę na takie loty. Trzeba by się wykazać bliską współpracą z służbami (np. Loty SAR realizowane we współpracy z Policją czy PSP).

Loty automatyczne. Jak sama nazwa wskazuje, są to loty które przysługują jedynie podmiotom, które są w stanie wykonywać tego typu loty. Czyli od początku do końca są one realizowane „w automacie”. Operator, już w tym przypadku nadzorujący lot, rozpoczyna lot naciśnięciem przycisku „Take OFF” i kończy lot przyciskiem „Landing”, jednak do sterowania BSP nie używa aparatury RC. (Oczywiście poza sytuacją awaryjną, w której powinien mieć możliwość ingerencji).

Doposażenie BSP

Zanim jeszcze wyślemy wniosek o pozwolenie na loty BVLOS, musimy naszego BSP dostosować do wymogów technicznych stawianych przed BSP realizującymi loty BVLOS.

Zgodnie z wytycznymi z Załącznika 6B, naszego BSP musimy wyposażyć w:

• Dodatkowe oświetlenie (niestety nie wystarcza najcześciej to które producent osadza w BSP)
• Dodatkowy lokalizator awaryjny
• Kamera FPV do podglądu otoczenia podczas lotu.
• Zachowanie założonych parametrów lotu
• Bieżące monitorowanie parametrów lotu (telemetria)
• Lokalizacja podstawowa (telemetria)
• FailSafe – automatyczna procedura awaryjna (awaryjne lądowanie, kontynuowanie lotu po zadanej trasie, dolot do punktu lądowania)
• Rejestrowanie parametrów lotu (logi)

Zauważmy, że większość popularnych BSP spełnia prawie wszystkie wymagania. Najczęściej należy tylko doposażyć BSP w dodatkowy lokalizator i światła.

Jeśli chodzi o lokalizator to można zastosować np. lokalizator GPS  „BLOW” z Botlandu. Niebawem będzie można doczytać naszą recenzję tego urządzenia.

W przypadku świateł mamy rozróżnienie na 2 kategorie:

• Wielowirnikowce, helikoptery i aerostaty: jedno białe światło błyskowe umożliwiające dostrzeżenie BSP. Wg Załącznika 6B  ”światło białe błyskowe, umieszczone na górnej powierzchni kadłuba w sposób zapewniający dookólną emisję światła”.
• Płatowce – czerwone ciągłe na lewym skrzydle, zielone ciągłe na prawym skrzydle i białe błyskowe na górnej części statecznika pionowego lub kadłuba.

Z takim zestawem oprzyrządowania i kompletem dokumentów możemy złożyć wniosek o wydanie zgodny na loty BVLOS.

Oględziny BSP

Po wysłaniu dokumentów, znów musimy trochę poczekać (ok 30dni). Po analizie wniosku otryzmamy info z ULC o terminie oględzin BSP. Inspektorzy ULC zapoznają się już naocznie z wyposażeniem naszego BSP i jego poprawnym funkcjonowaniem w praktyce. Dopiero po ich akceptacji zgoda na loty BVLOS może zostać wydana.

Po wyznaczeniu przez ULC daty i miejsca oględzin, osoba wskazana w formularzu zgłoszeniowym musi zaprezentować  BSP przed inspektorami ULC. Wskazany operator musi zaprezentować działanie oświetlenia dodatkowego, lokalizatora awaryjnego GPS, działania funkcji awaryjnych.

Po pomyślnym przejściu oględzin, BSP zostaje dopuszczony do lotów BVLOS, o czym zostajemy poinformowani stosowną pisemną decyzją urzędową.

Zgoda na loty w danej kategorii wydawana jest na 12 miesięcy. Zatem po roku a właściwie przed upływem tych 12 miesięcy podmiot chcący nadal prowadzić operacje BVLOS musi ponownie wystąpić o zgodę.

Widzimy, że troszkę inaczej, jak w przypadku lotów VLOS, tutaj zahaczamy o sferę „prawdziwego lotnictwa”, gdzie obowiązują naczelne zasady – bezpieczeństwo, wzajemny szacunek i odpowiedzialność za wykonywane operacje.